FEDERAL SİSTEM :
Birden çok eyaletin ya da devletin ( Siyasal birim ) kendi egemenliğini koruyarak tek bir merkezi yapı altında , kendi isteği ile oluşturduğu örgütlenme biçimidir. Federal yapılarla, merkezi hükümet arasındaki hak ve yetkiler anayasa ile belirlenir. Bu yapıdaki devletlere en iyi örnek Almanya ve ABD'dir.
FEODALİZM :
Toprak köleliğine ( Serf- Reaya ) dayanan toprak ağalığı düzenidir. Tarım alanlarının soyluların, rahiplerin ve savaşçı barbar kabile şeflerinin eline geçmesinden sonra ilkel kölelerin toprak köleliğine (Serf-Reaya) dönüştürülmesiyle oluşmuştur. Tarihsel olarak, Barbar Kavimler Göçü ( 375 ) ile oluşmaya başlamış, Ortaçağ ve Yeniçağ boyunca varlığını sürdürmüş ve 1789 yılında Fransız Devrimi'yle yok olmuştur.
ERMAN :
Osmanlı padişahlarının herhangi bir konu üzerine yazdığı resmi buyruktur. Bir fermanın yukarısında Allah'ın adı yer aldıktan sonra, tuğra yazılırdı. Tuğranın altına yazılan şeyin bir ferman olduğu, onun gönderilen kişinin resmi adı ve gönderilen fermanın gönderilme gerekçesi yer alırdı. Bu belirlemeden sonra padişahın açık buyruğu ve buyruğun başarıyla uygulanması için de bir dua ve sonunda günün tarih ve fermanın yazıldığı yer belirtilirdi. Fermanlar, ilgili Divan-ı Hümayun kalemlerinde yazılır, özeti divan sicillerine geçirilir, Müftü (Şeyh-ül İslam) tarafından İslama uygunluğu onaylanır (fetva) ve nişancı tarafından ilgililere iletilirdi. Fermanlar vardıkları yerde önce, kadılarca incelenip, sahte olmadığı saptandıktan sonra şeri mahkeme siciline kayıt olduktan ve bu kayıt fermana işlendikten sonra uygulanmaya başlanırdı.
FETVA :
İslam dinine ait, şer'i ve hukuksal bir konuya hüküm niteliği taşımamak koşuluyla uzmanlarca verilen görüş biçimindeki yanıttır. Fetvayı verene müftü, onun tedvin ettiği delillere dayanarak hüküm verene ise kadı denirdi. Osmanlı Devlet örgütünde, devlet kararlarının, fermanlarının İslam dinine ve kurallarına uygun olup olmadığına ilişkin görüşleri Şeyh-ül İslamlar verirdi.
FIKIH :
İslam'da hukukun adıdır ve dünya işleri yanında, dinsel görevleri de içine alan hukuktur. Hanefi Mezhebine göre dört kaynağı vardır. Bunlar:
1. Kitap, Kur'an-ı Kerimdir.
2. Sünnet, Hz. Muhammet'in söz ve davranışlarından oluşur.
3. İcma, İslam fakihlerinin bir sorun üzerinde görüş birliğine varmalarıdır.
4. Kıyas, Bir hükmün, nitelik ve koşul bakımından ona benzeyen fakat hakkında hü-küm bulunmayan başka bir olaya uygulanmasıdır.
FİDYE ( Kurtarmalık ) :
Savaşlarda tutsak olan bir kimsenin özgürlüğünü elde edebilmesi için ödediği paradır.
FİRAVUN :
Eski Mısır hükümdarlarıdır. O dönemlerde Mısır'da üretim araçları üzerinde özel mülkiyetin olmaması, her şeyin devlete devletin de firavunlara ait olması bu hükümdarlara olağan üstü bir iktidar gücü vermiştir. Bu güç firavunların tanrı-kral özelliği ile iyice pekişmiştir.
FİRKATE :
Osmanlı Devleti'nde, ince donanmanın ağır gemilerindendir. On ile On yedi oturaklı yani çifte kürekli idi. Her küreğini iki ya da üç forsa veya hükümlü çekerdi. Çektiri türünde olan bu gemilerin hızları ve manevra yetenekleri çok olduğundan, karakol ve iletişim görevi yaparlardı.
FİRKATEYN :
Yeniçağ'da özellikle Akdeniz'de kullanılan üç yelken direkli olan, üzerinde 30-70 kadar top bulunduran 1500'e kadar asker taşıyabilen yalnızca yelkenli olan ağır savaş gemisidir.
FİTRE :
MÖ: 1200 yıllarında, Ege göçleriyle Anadolu'ya gelen, Hitit Devleti'nin varlığına son vererek Sakarya Irmağı çevresine yerleşip bir devlet kuran İlkçağ topluluğudur. Frigya Devleti'nin başkenti Gordion Kenti olup, tarım ve hayvancılıkla geçinmişlerdir. MÖ: 676 yılında da egemenlikleri altındaki Kimmerler'in ve Lidyalılar'ın saldırılarıyla yıkılmışlardır. Tarım-sal üretimi yasalarla güvence altına alan Frigler halı, kilim dokumacılığı ve demircilik alanlarında da gelişmişlerdir.
Konu: KAVRAMLAR KÖŞESİ > F 
Cuma Mayıs 02, 2008 3:13 pm